{
    "title": "Epilepsi",
    "image": "https://www.psiko.gen.tr/images/epilepsi(1).jpg",
    "date": "19.01.2024 10:07:56",
    "author": "Selen Karadeniz",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Epilepsi,</b> toplumda sara hastalığı olarak bilinen nörolojik bir rahatsızlıktır. Epileptik nöbetler halinde görülen bu rahatsızlık, sinir hücrelerinde oluşan geçici anormal elektriksel aktivite sonucunda beynin normal işleyişinin bozulmasıyla ortaya çıkar. Epileptik nöbet sırasında hastada geçici bilinç kaybı ya da hastalığın diğer belirtileri ortaya çıkabilir. Kişilerin bir nöbet geçirmesi onun epilepsi hastası olduğuna yorumlanamaz.</div><div><br></div><div>Toplumda yaygın şekilde görülen bu hastalık kadın ve erkek herkesi aynı oranda etkileyebilir. Belirli bir yaş grubundan ziyade herhangi bir yaşta, zamanda ortaya çıkabilir. Fakat görülme sıklığı 16-65 yaş olarak sınıflandırılabilir. Çocuklarda 16 yaşına kadar izlenen nörolojik hastalıklar arasında epilepsi ilk sıralarda yer alır. Çocukluk döneminde ortaya çıkan epilepsi hastalığında ailenin gözlemleri tanıya yardımcı olur. Özellikle çocuklarda kol ve bacaklarda ani sıçramaların olması, sıkça ağızlarını şapırdatmaları, başkasının duymadığı kötü kokuları duymaları, bir yere kısa süreli boş boş bakmamaları gibi eylemler dikkatle izlenmelidir. Bu çocukların bir nöroloji kliniğine götürülerek muayene edilmelerinde yarar vardır.</div><div><br></div><div><b>Epilepsi neden olur?</b></div><div><br></div><div>Epilepsi çeşitli sebeplerden dolayı gelişebilir. Beyin tümörleri, hipokampal skleroz, santral sinir sistemi enfeksiyonları, hipoksik iskemik beyin hasarları, beyin dokusu ve damarlarındaki gelişimsel bozukluklar, genetik özellikler ve hastalıklar gibi nedenler epilepsi hastalığına yol açabilir. Fakat bunların dışında da hastalığın nedeni tespit edilememiş hastalar vardır. Bu nedenlerin arasında en önemlisi genetik yatkınlıktır. Fakat bu her hasta için geçerli değildir.</div><div><br></div><div><b>Epilepsi tanısı nasıl konur?</b></div><div><br></div><div>Epilepsi tanısında hastanın geçirdiği nöbetin gözlenmesi, gözlem sonucunun doktora aktarılması değerli bir bulgudur. Hastaların kan analizleri, EEG ve MR ile beyin görüntüleme yapılması tanıya yardımcı olur. Geçirilen nöbetin epilepsi olduğuna dair hasta ya da nöbete tanık olan kişilerin anlattıkları çok önemlidir. Bu nöbetin epilepsi hastalığından kaynaklanıp kaynaklanmadığına doğru karar vermeli ve uygun ilaç belirlenmelidir. Günümüzde epilepsi tanısına yardımcı olacak bu nöbetleri hasta yakınlarının en azından cep telefonu ile kaydederek doktora aktarması kolay olur. Ayrıca kişinin geçirdiği nöbetlerin sıklığı, saati, sayısı, türü gibi bilgileri de doru aktarmak önemlidir.</div><div><br></div><div><b>Epilepsi nöbeti nasıl olur?</b></div><div><br></div><div>Epilepsi nöbeti beynin belli bir bölgesinde olan anormal elektriksel boşalma sonucunda gerçekleşir. Epilepsi tipine bağlı olarak elektriksel boşalım belli alanda sınırlı kalabilir ya da başka alanlara yayılım gösterebilir. Bu özelliklere göre farklı nöbet tipleri ortaya çıkabilir. Günümüzde tanımlanmış 25 üzerinde farklı tipte nöbet, 100 ve üzerinde farklı epilepsi sendromu bulunmaktadır.</div><div><br></div><div><b>Epilepsi nöbet tipleri</b></div><div><br></div><div>Epilepsi hastalığı bilinç kaybı, ağızdan köpük gelmesi, kasılma gibi belirtilerle oluşan nöbetler olarak tanımlanıyor. Ancak nöbetler daha farklı belirtilerde olabilir. Kişinin bir anda donuklaşması, cevapsizlık ataklarının olması, boş bakması, ağızda çiğneme, yutkunma hareketlerinin yapılması, ani yapılan kol ve bacak hareketleri, gözleri açıkken rüya görme, mide bulantısı hissi gibi belirtilerde olabilir. Dışarıdan fark edilmeyen gelip geçici etkiler görülebilir. Epilepsi nöbetleri beyinde anormal elektriksel aktivitenin yayılma biçimine bağlı olarak parsiyel ve jeneralize nöbetler olarak sınıflandırılır. Nöbetlerdeki klinik belirtiler yayılım hızı ve yerine göre farklılık gösterebilir.</div><div><br></div><div><b>Parsiyel nöbetler:</b> bu nöbetlerdeki anormal elektriksel aktivite sınırlı bir bölgede başlar. Duruma göre bölgede sınırlı olarak kalabilir ya da hıza bağlı olarak çevreye yayılabilir. Ancak aynı anda beynin tamamı etkilenmez.</div><div><br></div><div><b>Jeneralize nöbetler:</b> bu epilepsi nöbetleri sırasında aynı anda beynin her bölgesi etkilenir ya da sınırlı bir bölgeden başlayarak beyni her yerinde etkili olabilir. Bu tür nöbetlere sekonder nöbetler de denir.</div><div><br></div><div><b>Epilepsi nöbeti ne zaman olur?</b></div><div><br></div><div>Nöbetler herhangi bir neden yokken olabilir ya da ateşli hastalıklar, açlık, kullanılan ilaçlar, uykusuz kalma ya da uykudayken ortaya çıkabilir. Epilepsi nöbetlerini uykusuz kalmakta, uyumakta tetikleyebilir.</div><div><br></div><div><b>Epilepsi nöbeti sırasında ne yapılmalı?</b></div><div><br></div><div>Hastanın nöbet geçirdiği sırada herhangi bir müdahalede bulunulmamalıdır. Nöbet sırasında hastanın ağzının açık kalması için kaşık, parmak gibi şeylerin sokulması ya da kasılmaları önlemek için üzerine bastırılması hastaya zarar vereceği için yapılmamalıdır. Nöbetler genellikle kendiliğinden 1-2 dakika içinde biter. Nöbet bittiği takdirde hasta hemen hastaneye götürülmelidir. Nöbet sırasında hastanın çevresindeki eşyalardan zarar görmesini önlemek için tedbirler alınabilir.</div><div><ul><li>Hastanın epilepsi nöbeti sırasında kasılma, düşme gibi durumları olursa etrafındaki kesici objeler uzaklaştırılmalıdır.</li><li>Nöbet anında hastanın üzerinde boğazını sıkacak eşarp, kravat gibi eşyalar rahat olması için gevşetilebilir.</li><li>Nöbet sırasında kolonya, soğan gibi şeylerin hastaya koklatılmasının bir faydası yoktur.</li><li>Epilepsi nöbeti geçiren hastanın etrafındaki kişilerin kollarını ve bacaklarını tutulması, üzerine bastırması omuz çıkığına ya da başka bir ortopedik soruna neden olabilir.</li><li>Hasta kasıldığında ağzını açmak için uğraşmak çene çıkığına diş kırılmasına ya da hastanın ağzını açan kişinin parmaklarını ısırmasına neden olabilir.</li><li>Epilepsi nöbeti sonrasında hasta kendine geldiği zaman halsizlik yorgunluk hissedebilir. Bu esnada bilinç kaybı olabilir, sersemlik hissedilebilir. Bu nedenle bir süre dinlenmesinde yarar vardır.</li></ul><div><b>Epilepsi hastalara nelere dikkat etmeli?</b></div><div><br></div><div>Epilepsi hastaları nöbetleri kontrol altında olduğu sürece normal yaşamına devam edebilir. Ancak toplumda tam aksi bir ön yargı bulunduğundan hastalar gündelik yaşamında çok zorlanırlar. Bu bireylerin epilepsi hakkında yeterince bilinçli olmamasından kaynaklanır.</div><div><br></div><div>Epilepsi hastaları nöbetler kontrol altında olsa da bazı meslekleri yapmaktan kaçınmalıdır. Bu meslekler arasında pilotluk, toplu taşıma araçlarında sürücülük, doktorluk sayılabilir. Ayrıca gece vardiyası olan işlerde uykusuzluğa neden olan olacağından nöbetleri tetikleyebilir. Bunun dışında yaralanma, düşme riski olan meslekleri de yapmamaları gerekir.</div><div><br></div><div>Hastaların açlık ve uykusuzluğun nöbetleri tetikleyebileceğini bilerek hareket etmesi gerekir. Eğer ateşli bir hastalığı olursa tedavisi ihmal edilmemelidir. Doktora danışmadan hastaların ilaç kullanmamaları gerekir. Ayrıca alkol uyuşturucu maddeler, parlak ışıklarda epilepsi hastaları için tetikleyici bir faktördür. Bu nedenle bunlardan uzak durmaları gerekir.</div>"
        }
    ]
}