Algıda seçicilik, Kişinin etrafı ile ilgili algı durumunu etkileyen psikolojik bir kavramdır. Kişi çevresinde bulunan kişilerden, olaylardan, nesnelerden ve uyarıcılardan birisine veya birden fazlasına dikkatinin yönelmesidir. Kişilerin etrafta birden fazla olan olay veya objelerin içerisinde algılayabildiği şey mutlak kişide daha önce psikolojik olarak olumlu veya olumsuz bir etki bırakmıştır.
Kişinin anlık psikolojisi algılama durumunu değiştirebilir. Örneğin araba kullanırken veya yolda yürürken her gün önünden geçtikleri bir levhada Doktor veya avukat bürosu reklamını görmemektedir. Fakat hasta olan veya avukatlık bir durumu olan kişiler. Her gün geçip görmedikleri reklamı o an içerisinde bulundukları şartlardan dolayı algılayıp görmesine etki etmektedir.
Algıda seçicilik kişinin yaşantısına, psikolojisine, hayat felsefesine, mesleğine, inancına göre değişmektedir. Örneğin kalabalık bir ortamda bir kapkaç olayında etrafta bulunun bir doktor, bir polis ve meraklı vatandaşlar bulunmaktadır. Yerde yatan bir bayan var ve çantam çalındı diye bağırıyor. Doktorun algısı acaba bir yeri yaralandı mı diye odaklanır. Polis kim çaldı diye odaklanıp yakalama peşine düşer. Kimileri de ne olmuş nasıl olmuş merakına kapılır. Bu örnekte kişinin mesleğine ve psikolojine göre algıda seçiciliği anlayabiliriz.
Algıda seçicilik ruh haline veya bedensel ihtiyaçlarına göre değişebildiği gibi Kişinin yaşadığı çevre ve kültüre göre değişebilir.
- İnsanlar ruh hallerine göre yani o anki mutlu veya üzüntü hallerine göre olayları veya nesneleri kişileri algılayabilir.
- Kişinin açlık veya tokluk hallerine göre algıları değişebilir. Tok olan bir kişi yolda yanından geçen simitçiyi görmezken aç olan kişi simitçiyi algılayıp simidin kokusunu bile hissedebilir.
- Ön yargıya veya bakış açısına göre algılanma durumu. Kişinin hayat felsefesine uymayan bir kişiyi daha çabuk algılayabilir.
- Endişe, korku, öfke ve üzüntü kişinin algıda seçiciliğini değiştirebilir.
- Kişi geçmişte yaşatığı bir olay ile karşılaştığında daha çabuk algılayabilir,
- Kişinin aklı dengesi algılamayı daha çabuk veya daha geç olarak etkileyebilir.
Genel yani toplumsal kaynaklı dış etmenler
- Kişi çevresinde olan tuhaflıkları daha çabuk algılayabilir.
- Kişi sabit bir halde dururken hareket halindekileri daha çabuk algılayabilir.
- Kişi etrafındaki ani değişimleri çabuk algılayabilir.
- Çevrede aykırı durup zıt olan şeyler çabuk algılanır.
- Etraftaki uyarıcıların Büyüklüğü ve aykırı şekilleri çabuk algılanır.
- Bir toplumun yaşam tarzına veya örf adetine aykırı olan şeyler çabuk algılanır.
Algıda seçicilik yani kişi neyi çabuk algılar veya geç algılar ya da hiç algılamaz bu kişinin ruh haline yaşam biçimine bulunduğu toplumun kültürüne göre değişmektedir. Kişinin ihtiyacına göre algısı değişebilir. Örneğin Hamile bir bayan etrafta hamile insan görüp algılaması gibi. Kişi kendisi için önem taşıyan bazı durumları daha çabuk algılayabilir. Evinde huzursuzluk yaşayıp eşinden dayak yiyen bir bayan etrafta aynı durumda olan kişileri daha çabuk fark edip onu anlayabilir. Kişi sevdiği yiyecekleri renkleri daha çabuk algıladığı gibi nefret ettiği veya tiksindiği şeyleri de çok çabuk algılayabilir. Algıda seçicilik daha önce de bahsettiğimiz gibi kişinin ihtiyaçlarına, ruh haline, iç ve dış etmenlere göre değişebilir. Örneğin aç bir insan yürürken karşısına çıkan bütün restoranları gördüğü gibi herhangi bir elbiseye ihtiyacı olan bir kişide yolda yürürken mağazaları algılayabilir. Veya erkeklerin algısını arabalar çekerken bayanların algısını ev eşyaları çekebilir. Kısacası algıda seçicilik kişinin hayata bakış açısına, ruh haline, ihtiyaç haline, toplum ve çevresel faktörlere göre değişmektedir. Algıda seçicilik kişinin özel çabası veya isteği ile oluşan bir kavram değil kişinin genel durumu ile oluşan bir kavramdır.
