Çevresel psikoloji, psikolojinin çevre ve insan tutumu arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalıdır. Hem çevre şartlarının insan davranışlarına tesirini hem de insanların çeşitli eylemlerinin toplumsal ve fizyolojik olarak çevresine tesirini inceler. Burada söz konusu olan çevre yaşanan semt ya da çalışılan işyeri, büro olabilir. Psikolojinin diğer dalları olan toplumsal psikoloji, bilişsel psikoloji, okul psikolojisi gibi dalların dışında kalan mimarlık, mühendislik, çevre bilimi, öğrenim bilimleri, ergonomi, sosyoloji, antropoloji benzeri psikolojinin gelişimine katkı yapar.
Çevresel psikoloji, insan ve fizyolojik ortamların aralarında meydana gelen etkileşimlerin incelenmesidir. Bunların etkileşimi esnasında kişi etrafı değiştirirken, çevrede bireyin davranışlarını ve deneyimlerini değiştirmektedir. Çevresel psikoloji kişinin yaşam alanının diğer ortamlarla ilişkisini geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu çalışmalardan ele geçirilen bulguların uygulamaya yönlendirilmesi ise basit özelliktir. Psikoloji kapsamında çevre uzunca vakit ele alınmamış, insan davranışını düşünülenden fazla etkilemesi ve denetlenmesi gerekli olan tek tasarı olarak düşünülmüştür. Toplumda binalar, yol, atmosfer benzeri fizyolojik çevre yatırımları ve bunların devamının sağlanması amaçlı harcanan paralar, çevrenin hata kullanılmasından doğan harcamalar düşünüldüğü vakit çevre ve insan ilişkilerinin kesinlikle dikkate alınması gereklidir.
Çevrese
l psikoloji sahasındaki örnek sorular
- İş yerinde çalışmanın sıhhat bakımından rizikoları var mı?
- Mekansal değişimler insan davranışına ne türlü etki yapar?
- Kalabalık illerde kuvvet ne türlü sonuçlanır?
- Hava kirliliği tesirleri ve tehditleri nedir?
- Gürültü kirliliği ne türlü oluşur?
- Mekanın korunması nedir?
- Çevreyi insanlar ne türlü algılar?
- Çevre algısında neler etkilidir?
- Çevresel kavram nelerden oluşur?
Fiziksel çevre: Bunlar dağların, denizlerin, ormanların meydana getirdiği natürel çevreyle, parklar, binalar benzeri suni kurulmuş etrafı kapsar.
Sosyal çevre: Bunlar grupları, vatandaşları, toplumsal etkileşimleri, toplumu, ananeleri, kültürü kapsamaktadır.
Çevresel psikoloji edilgen olmayan çevrede insan ve mekân ilişkilerini, etkileşimi, hakikat hayat ortamlarında incelemeye çalışır.
Çevresel psikolojinin bazı ilkeleri
- Her sıkıntı yalnızca çevreden kaynaklanmaz. Şunlar insan ve ortam arasındaki etkinleri içermektedir.
- İnsan etkileşiminde toplumların, insanlığın, ülkelerin etkinliğinden çok fazla insanların ve grupların etkinleri vurgulanır.
- Çevresel psikoloji insan ve çevrenin karşılıklı olarak eylemlerini anlamaya çalışır ve bu verileri çeşitli problemlerin çözümünde kullanır. Bilhassa bilim ve uygulamaları içermektedir.
- Bu alanda kuram, araştırma ve uygulama mühimdir. Çalışanlar amaçlara uyumlu yönelimler yapar.
- Bilgi kuram ve araştırma neticeleri olarak ayrılır. Teoriler insan ve çevre meselelerini anlamada araştırma, uygulamada rehberlik inşa ederek tek bütünlük meydana getirir. Araştırmalar 2. Bilgi kaynaklarıdır.
- Çevre karma karışık tek yapıdır ve araştırmalar sıkıntılara yeterlidir yanıtı veremez. Sıkıntılar çeşitli vatandaşları, zamanları ve yerleri kapsar.
- Çevresel psikolojinin her şeye nazaran çok fazla sayıda ilkeleri, kaideleri ve araştırma neticeleri bulunur.
- Daha eskiden yapılmış olan araştırmalar gelecekte ifade edilecek araştırmalara ışık tutar. Çevre psikolojisi insan ve çevre ilişkilerini inceleyen, araştıran tek organizasyon alanıdır.
Çevre psikolojisinde misal konular
- Bir işyerinde çalışmanın sağlık açısından tehlikeleri var mı?
- Mekansal değişkenler insan davranışını ne türlü etkiler?
- İşyerini kullanan insanların ne tür ihtiyaçları vardır?
- Şiddet: Çok kalabalıklaşmış şehirlerin problemi olarak
- Çevre kirliliğinin tehditleri
- Çevre kirliliği etkileri
- Gürültü kirliliği
- Saklılık, mahremiyet nedir?