Katatonik şizofreni, psikomotor belirtiler ile kendi gösteren bir şizofreni türüdür. İlk defa 1987 yılında Karl Ludwing Hahlbaum hastalığı adlandırmıştır. Hastalık psikolojik olarak ortaya çıkabileceği gibi farklı tıbbi nedenlerden dolayı da oluşum gösterebilir. İlk başlarda hastalık yalnızca şizofreniye ait bir hastalık olarak tanımlanmıştı. Ancak daha sonra farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıktığı tahmin edilerek değerlendirilmeye başlanmıştır.

Katatonik şizofreni hastalığında hasta uzun süre hiç kıpırdamadan kalabilir. En bilindik belirtisi de hareket üzerindeki belirtilerdir. Hastalığın başlıca özellikleri, aşırı motor etkinlik, aşırı negativizm, istemli davranışlarda anormallikler, seçici konuşmamazlık, ekopraksi ya da ekolaliyi kapsayan psikomotor bozukluklardır. Ekopraksi, Bir başkasının davranışlarını devamlı taklit etme olarak tanımlanır. Ayrıca basmakalıp davranışlar sergileme, taklitçilik diğer özellikleridir. Ekolali, başka biri tarafından yeni söylenen bir sözcüğün papağan gibi anlamsız bir şekilde tekrarlanmasıdır. Katatonik şizofreni hastası, ölü gibi yatarak çevreye duyarsız bir hale gelebilir. Doktor muayenesinde doktor hasta üzerinde ne kadar etkinlik yapsa da hasta hiç kıpırdamadan durabilir. Amaçsız davranışlar ve heyecan döneminden sonra hastanın hareketleri yavaşlar. Hasta her geçen dakika pasifleşir. Hastanın fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak bazen saatler bazen de günler alabilir. Hasta günlerce heykel gibi hareket etmeden kalabilir. Bu durum katalepsi olarak tanımlanır. Hasta dünya ile ilişkisini tamamen kesmiştir. En kötü, şaşılacak haberlere bile tepkisiz kalırlar. Duydukları karşısında değil kıpırdamak gözlerini bile kıpırdatmazlar. Araştırmalara göre bu tür hastaların içinde bir volkan olduğu, o süreçte duyduklarına karşı tepki vermeseler de süreç geçtikten sonra duyduklarını anlattıkları bilinmektedir.

Katatonik şizofreni de hastanın davranışları rutin ve stereotipiktir. Amaçsız ve düşüncesizce hasta davranışlar sergiler. Örneğin yanındaki kişilere aldırmadan soyunabilirler, aynı doğrultuda yürüme, yerinde sayma gibi davranışlar sergileyebilirler. Kontrolsüz, tuhaf ve komik yüz ifadeleri olabilir. Yöneltilen sorulara evet ya da hayır gibi alaka dışı yanıtlar verebilirler.

Psikoz anlamda belirtiler en az 6 aydır devamlılığını koruyorsa hastaya şizofreni tanısı konabilir. Eğer belirtiler altı aydan kısa sürede geçmişse şizofreni tanısı koymak için beklemek gerekebilir. Bazı durumlarda şizofreni genel bir tıbbi probleme bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu durumda tam bir ayrım yapmak mümkün olmayabilir.

Şizofreni tedavisinde yeni geliştirilen ilaçlar oldukça başarılı sonuçlara imza atmaktadır. Bazı durumlarda bu ilaçlar yıllarca toplumdan kaçan insanlara bile faydalı olmuştur. Hastalığın tedavisinde ilk sırada ilaç tedavisi kullanılır. Şizofreni de psikoterapilerin başarısı yok denecek kadar azdır. Hastaya sosyal yardımlar toplumsal uyum için gereklidir.