Maslow Teorisi
Maslow Teorisi, Amerikalı psikolog Abraham Maslow tarafından, 1943 yılında yayınladığı "A theory of human motivation (İnsan motivasyonunun teorisi)" çalışmasında ve sonrasında "Motivation and Personality" isimli kitabında bahsedilen teoriye Maslow teorisi (İhtiyaçlar teorisi) denir.
Maslow teorisine göre insanlar temel ihtiyaçlardan başlayıp, belirli kategorilerdeki ihtiyaçlarını karşılayıp, üst kategoriye geçer.
Bu ihtiyaç kategorileri piramit şeklindedir. Piramidin en alt katında insanların temel ihtiyaçları yer alır. Üst katmanlara çıkıldıkça daha kompleksleşmektedir. Piramidin en alt katmanında su, yemek, uyku ve ısınma gibi ihtiyaçlar yer alır. Bu kategorideki ihtiyaçları karşılayan insanlar bir üst kategoriye geçer. Bu kategoride de emniyet ve güvenlik ihtiyaçlar bulunur. Daha yukarı çıkıldıkça sosyal ve psikolojik ihtiyaçlar ön plana çıkmaktadır.
İhtiyaç çeşitleri
Maslow'a göre teoride yer alan bütün ihtiyaçlar, bir içgüdü gibidir ve davranış motivasyonunda bu ihtiyaçlar önemli rol oynamıştır. Psikolojik ve sosyal ihtiyaçlar, emniyet ve güvenlik ihtiyaçları "yoksunluk ihtiyaçları" olarak bilinir. Bu kategorideki ihtiyaçları gidermek hoş olmayacak şeyleri önlemek adında önemlidir. Maslow teorisine göre en üst katmanda gelişme ihtiyaçları yer alır. Bu ihtiyaçlar kişiliğin gelişmesinde rol alır. Aslında yapılması gereken piramidin en üst katmanında bulunan kendini gerçekleştirme seviyesine gelmek için diğer katmanlarda bulunan ihtiyaçları gidermektir.
Şimdi Maslow teorisindeki temel ihtiyaçları açıklamaya çalışalım: - Fizyolojik ihtiyaçlar: bu ihtiyaçlar yaşamsal faaliyetleri sürdürebilmek için gereken su, yemek, uyku ve ısınma gibi ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçlar temel ve içgüdüseldir. Eğer bu ihtiyaçlar karşılanmazsa diğer tüm ihtiyaçlar ikinci seviyede kalır.
- Güvenlik ihtiyacı: Emniyet ve güvenlij ihtiyaçlarıdır. Bunlarda çok önemlidir ancak fizyolojik ihtiyaçlar kadar hayati öneme sahip değildir. Örneğin, sağlık sigortası ve barınma gibi ihtiyaçlar bu tür ihtiyaçlardandır.
- Sosyal ihtiyaçlar: bu ihtiyaçlar ait olma, aşk, sevmek, sevilmek gibi duyguları içerir. Maslow'a göre bu ihtiyaçlar, fizyolojik ihtiyaçlardan daha önemsizdir.
- Saygınlık ihtiyacı: ilk üç katmandaki ihtiyaçlar karşılandıktan sonra saygınlık ihtiyacı gelir. Örneğin, kendine değer verme ve toplumda saygınlık görme gibi ihtiyaçlar bu kategoride yer alır.
- Kendini gerçekleştirme ihtiyacı: Maslow teorisinde en üst katmanda bulunan ihtiyaçtır. Diğer ihtiyaçlarını karşılayan insanlar bu düzeyde kendi farkındalığını yaratmış olup ve dış dünyanın kendileri hakkında ne dedikleriyle ilgilenmezler.
Maslow teorisine eleştirel bir bakış
Psikolojide birçok konu tartışmaya açık olduğu gibi Maslow teorisi de yıllarca tartışılmıştır. Bazı araştırmacılar bu teoriye katılmıştır. Bazıları da bu teorinin oldukça uzak olduğunu düşünmüştür.
Karşıt bilim adamlarına göre, hiyerarşik sıraya konulan ihtiyaçlar ölçülemez ve böyle bir modelleme içinde sıralanamaz. Diğer bir eleştiri ise en üst katmanda bulunan kendini gerçekleştirme ihtiyacının ölçülebilir olmadığıdır. Maslow'un bu konudaki çalışmaları da Albert Einstein ve Eleanor Roosevelt ile sınırlı kalmıştır.
Fakat bu eleştiriler bir yana bırakılırsa Maslow teorisi psikolojide çok önemli bir konumda yer almaktadır. Bu teoriye katılan az sayıda insan olsa da herkes tarafından bu teori bilinmektedir.
Ayrıca Illinois Üniversitesi'nin 2011 yılındaki yaptığı çalışmaya göre, ihtiyaçların karşılanmasının mutluluk ile doğru orantılı olduğu sonucuna varılmıştır. Yine aynı araştırmaya göre temel ihtiyaçlar karşılanmasa da sosyal ihtiyaçlar ve kendini gerçekleştirme ihtiyacı gibi kavramların çok önemli olduğu gözlemlenmiştir.
18.01.2024 22:45:00
Maslow Teorisi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
