Parkinson, motor sistem hastalıklar olarak tanımlanan bir grup hastalıktan biridir. Hastalık dopamin üreten beyin hücrelerinde gerçekleşen kayıp nedeniyle ortaya çıkar. Hastalık kademeli bir şekilde ilerler. El, kol, bacaklar ve çenede titreme gibi gözle görülür belirtilere yol açar. Belirtiler zamanla şiddetlenir. Hastalık ilerledikçe kişi yürümekte, konuşmakta, günlük aktivitelerini gerçekleştirmekte güçlük çeker ve zamanla bu tür eylemleri gerçekleştiremez hale gelir.
Parkinson tedavisi mümkün olmayan bir hastalıktır. Fakat birtakım ilaçlar ile hastalık nedeniyle yaşanan semptomlar azaltılabilir. Semptomların iyileşmesi için beynin farklı bölgelerinde cerrahiye gerek duyulabilir.
Parkinson belirtileri nelerdir?
Parkinson hastalığında vücut hareketlerini ve ruh hali üzerinde önemli etkisi olan dopamin üretimi durur. Dopamin azaldıkça Parkinson belirtileri ortaya çıkar. Hastalık nedeniyle yaşanan belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Başlangıçta belirtiler fark edilemeyecek şekilde olabilir. Başlangıç aşamasında yaşanan belirtiler vücudun tek tarafını etkiler. Ancak zamanla belirtiler vücudun her iki tarafına etkilemeye başlar.
Titreme: Hastalık nedeniyle el titremesi, baş parmakta kontrolsüzlük, çene ve dudak titremeleri ortaya çıkar. Titremelerle beraber bacak kaslarında seğirme yaşanabilir. Fakat her titreme Parkinson hastalığı belirtisi olmayacağından dolayı dikkatli olunmalıdır.
Bir iş sonrasında, ilaç kullanımı nedeniyle ve daha farklı birçok nedenden dolayı ellerde titreme yaşanabilir. Bu titreme geçicidir. Parkinson hastalığında kişi dinlenir haldeyken bile ellerde titreme görülür.
Hareket yavaşlaması: Parkinson hastalığı, zaman ilerledikçe hareket etmeyi zorlaştıran bir hastalık türüdür. Kişi basit aktiviteleri bile çok uzun zamanda gerçekleştirebilir. Yürürken adımlar eskisinden daha küçüktür. Hasta yürürken ayaklarını sürükler. Kaslarda yaşanan sertleşme sebebiyle hareket kısıtlaması yaşanır. Hareketler anında ağrı hissi açığa çıkar. Yürürken kollar yana doğru sallanır, omuz ve kalça ağrıları görülür.
El yazısının küçülmesi: Hastanın el yazısında aniden değişme görülür. Harfler eskisinden daha küçüktür ve birbirine bitişik yazılır. Yaş ilerledikçe yazı eklem ağrılarına, görme bozukluklarına bağlı olarak değişmesi aslında normal bir durumdur. Fakat Parkinson hastalığında bu durum aniden geliştiği için ayırt edilmelidir.
Konuşma bozukluğu: Hasta eskiye nazaran daha hızlı ve alçak sesle konuşmaya başlar. Konuşurken cümle aralarında hiç ara vermez, el ve yüz hareketleri azalır.
Parkinson hastalığının diğer belirtileri nelerdir?
- Hasta koku alma yeteneğini kaybeder. Zamanla çok keskin kokuları bile algılayamaz hale gelir.
- Duruş bozukluğu yaşanır. Kişi kamburlaşır ve denge problemleri yaşamaya başlar.
- Gece çok derin uykuda olsa dahi tekme atmak, yumruk atmak ya da yataktan düşmek gibi belirtiler açığa çıkabilir.
- Bağırsak hareketlerinde yaşanan yavaşlama nedeniyle kabızlık ortaya çıkar.
- Hastanın mimikleri azalır. Bu nedenle ruh halini yüzüne bakarak anlamak pek mümkün olmaz. Hastada her daim ciddi bir ifade hâkim olur.
- Hastalığın ilerleyen evrelerinde yutkunma güçlüğü yaşanır.
- İdrar tutamama ya da idrara çıkamama gibi sıkıntılar yaşanabilir.
- Kişinin duygularında dalgalanmalar oluşabilir. Depresyon Parkinson hastalığında çok sık rastlanılan bir duygu problemidir.
- Tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi ve göz kararması gibi sıkıntılar yaşanabilir.
Parkinson hastalığı neden olur?
Parkinson hastalığına neyin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Fakat bazı etkenlerin Parkinson hastalığını tetiklediği düşünülmektedir. Mutasyonların hastalığı tetikleyen bir etki olduğu bilinmektedir. Hastalığa yol açan bir diğer etken de toksinlerdir. Bunların haricinde yaş, cinsiyet, genetik Parkinson hastalığına yol açabilir. Parkinson daha çok 50 yaş üzeri kişilerde görülür. Kadınlara nazaran erkeklerde daha çok rastlanılan bir hastalıktır.
Parkinson hastalığı tedavisi nasıl yapılır?
Parkinson hastalığı için günümüzde geliştirilmiş net bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak hastalığın belirtilerini azaltmak kişinin yaşam kalitesini arttırmak için bazı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Hastalığı tamamen iyileştirmek, ölen hücrelerin tekrar dopamin salgılamasını sağlamak mümkün değildir. Parkinson hastalığı için kullanılan bazı ilaçların beyin tarafından dopamine dönüştürülme özelliği bulunmaktadır. Bazı ilaçlar ise direkt olarak dopamin etkisi yaratmaktadır. Kullanılan bu ilaçlar hastalığın belirtilerini geciktirmekte ve özellikle başlangıç aşamasında yaşanabilecek problemleri azaltmaktadır. Hastalıkta alınabilecek önlemler erken tanıya bağlıdır.
Hastalıkta ilaç tedavisine destek olarak derin beyin stiöülasyonu olarak tanımlanan ve beynin farklı yerlerine elektrotların yerleştirilmesi ile uygulanan cerrahi yöntem tercihe dilebilir. Hastalık zamanla ilerleme özelliğine sahip olduğundan bazı hastalarda ağır aksaklıklar görülebilir, bazılarında ise minör motor aksaklıklar yaşanabilir. Bazı hastalar için ellerde gelişen titreme önemli bir problemken bazı hastalarda el titremesi yaşanan belirtiler yanında çok ufak bir problem olarak kalabilir.
Parkinson hastalığında tıbbi tedavinin yanı sıra destekleyici tedaviler de uygulanır. Bu tedaviler;
Akupunktur: Akupunktur sayesinde kaslarda yaşanan ağrıların azaltılması sağlanabilir.
Masaj: Masaj sayesinde Parkinson nedeniyle sertleşen kaslar gevşetilerek hastanın rahatlaması sağlanabilir.
Koenzim Q10: Besin takviyeleri sayesinde hücreler arası elektron taşınmasına destek olunabilir. Kırmızı et, balık, sakatatlar, soya gibi yiyecekler Koenzim Q10 bakımından zengindir.
Yoga-meditasyon: Yoga sayesinde kaslarda gevşeme sağlanarak hastada yaşanan duruş bozukluklarının önüne geçilebilir. Meditasyon ise hastada stresin ve endişenin azalmasını sağlayan bir yöntemdir.
