Takıntı hastalığı, Ankasiyete benzeri bir hastalık olan takıntı hastalığı, insanları tekrarlayan düşünce ve davranışlar döngüsüne kısıtlayan ciddi bir rahatsızlıktır. Takıntı hastalarında, kontrol edilemeyen, strese yol açan düşünce, korku ya da görüntü nedeniyle huzursuzluk yaşanır. Bu durum karşısında kişi bu davranışlarını bastırmaya çalışır.
Kişi yaşadığı şeylerin mantıksız olduğunun farkındadır, ancak kendilerini frenleyemezler. Hastalıkta zorlantı ve takıntı sürekli devam eder. Bu durum kişinin günlük yaşamını olumsuz etkiler. Kişi çoğu zaman günlük işlerinde aksaklık yaşamamak için çoğu zaman aktivitelerine kısıtlama getirir. Örneği elini yıkamayı tekrarlamamak için bazı eşyalara dokunmamayı tercihe der. Bazı davranışlar ise alışkanlık haline getirir. Hastalık daha çok 20-40 yaşlarında başlar. Süreç dalgalanmalar şeklinde devam eder. Yaşanan sıkıntılar bazı dönemlerde sıklaşır, bazı dönemlerde ise hafif seyirli olur. Takıntı hastalığının temizlik hastalığından ayırt edilmesi gerekir. İkisi tamamen birbiri ile alakalı olmayan hastalıklardır. Temizlik hastalığında hastalar bazı konularda çok titiz olsa da tekrarlayan davranışları yoktur.
Takıntı türleri
- Takıntı hastalığında en çok görülen tür kirlenme takıntısıdır. Kişide çevreden kendine pislik bulaşacağı korkusu olur. Bu korkuyu yenebilmek için kişi çok şeye dokunmaktan kaçınır. Saatlerce ellerini yıkar, evi sürekli temizler ve banyo yapar. Bu durumdan dolayı günlük işlerde aksamalar yaşanır ve sosyal etkinliklerden uzaklaşır.
- Hasta sevdiği kişilerin başına kötü şeylerin geleceğine inanır. Bu düşünceye engel olmak ya da bu düşünceden kurtulmak için akıl almaz mantıksız davranışlar sergileyebilir.
- Kişi bazı işlerinin yolunda gitmeyeceğine inanarak defalarca kontrol etme ihtiyacı hisseder.
- Hasta akli dengesinin yerinde olmadığını düşünür ve bu yüzden yakınlarına zarar vereceğine inanır. Bu düşüncesi ile evde kesici aletleri saklama ihtiyacı hisseder. Davranışlarını belli sayılarda yapmaya başlar. Mesela mutfak tezgâhı siliyorsa 3-5-7-9 şeklinde silmeye devam eder.
- Parkeleri, fayansları, sayma, yolda çizgilere basmadan yürüme gibi takıntıları olabilir.
- Simetrik takıntı yaşayabilir. Evde, başka ortamlarda eşyaların simetrik durması hastayı rahatsız edebilir.
Takıntı hastalığı neden olur?
Takıntı hastalığının bilindik belli bir nedeni yoktur. Farklı faktörlerin birleşmesi ile ortaya çıkan bir hastalık olduğu düşünülmektedir. Hastalığın genetik olarak ortaya çıktığı düşünülse de beynin bazı bölümlerinde fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak geliştiği de bilinmektedir. Bu nedenle beyin hastalığı olarak değerlendirilmektedir. Stres, aile içinde yaşanan sıkıntılar takıntı hastalığına yol açmaz. Fakat bu etkenler hastalığı tetikleyebilir.
Takın hastalığı tanısı nasıl yapılır?
Belli şikâyetler doğrultusunda doktora başvurulur. Hasta psikolog ve psikiyatrist gibi alanlar tarafından değerlendirilerek tanı konulur. Tanıda yaşanan belirtilerin herhangi bir bedensel rahatsızlığı ile alakalı olup olmadığı araştırılmalıdır. Özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan takıntı hastalığı için bu ayrıntı önemlidir. Bazı psikolojik hastalıklar nedeniyle de bazen belli süre takıntı hastalığı yaşanabilir. Bu tür şeylerin de ayırt edilmesi gerekir. Fiziksel muayene, kan tahlilleri ve farklı tahlillerin yapılması ile tanı konulabilir.
Takıntı hastalığı nasıl tedavi edilir?
Takıntı hastalığı teşhis edildikten sonra doktor uygun tedaviye gerektiği şekilde başlar. İlaç tedavisi ile bir arada bilişsel davranışçı tedavi uygulanır. Bu tedaviler ile hastada genelde iyileşme sağlanır. Psikiyatrik ve antiobsesif ilaçlar kullanılır. Kullanılan ilaçlar mutlaka doktor önerisi ile kullanılmalıdır. Kullanıldığı anda etkisini beklemek yanlış olur. Etkilerini görmek için bir süre beklenmesi gerekir. İlaç kullanımından sonra yaşanan şikâyetler bir müddet daha devamlılığını korur. Ancak belli bir süre sonra belirtiler hafiflemeye başlar.