Atipik psikozun genetik faktörleri var mıdır?

Atipik psikozun genetik temelleri, çoklu gen varyantları ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşimine dayanır. Aile çalışmaları ve genetik araştırmalar, bu psikiyatrik durumun altında yatan paylaşılan biyolojik mekanizmalara işaret ediyor.

28 Ekim 2025

Atipik Psikoz ve Genetik Faktörler: Genel Bakış


Atipik psikoz, klasik psikoz belirtilerine benzeyen ancak tam olarak şizofreni veya bipolar bozukluk gibi standart tanı kriterlerine uymayan psikotik bozuklukları ifade eder. Genetik faktörlerin atipik psikozda rol oynadığına dair kanıtlar bulunmaktadır, ancak bu ilişki karmaşıktır ve çevresel faktörlerle etkileşim halindedir.

Genetik Yatkınlık Kanıtları


  • Aile ve ikiz çalışmaları, psikotik bozuklukların genetik bir bileşeni olduğunu göstermiştir. Atipik psikozlu bireylerin birinci derece akrabalarında psikoz veya ilgili bozuklukların görülme riski genel popülasyona göre daha yüksektir.
  • Genom çapında ilişki çalışmaları (GWAS), psikozla bağlantılı çok sayıda gen varyantı tanımlamıştır. Bu genler arasında dopamin ve glutamat nörotransmisyonu, sinaptik işlev ve bağışıklık sistemi ile ilişkili olanlar bulunur.
  • Atipik psikoz, şizofreni, bipolar bozukluk ve diğer psikiyatrik durumlarla genetik örtüşme gösterebilir, bu da paylaşılan genetik risk faktörlerine işaret eder.

Gen-Çevre Etkileşimleri


Genetik yatkınlık tek başına atipik psikoz gelişimini açıklamaz. Stres, travma, madde kullanımı veya erken yaşam adversiteleri gibi çevresel faktörler, genetik olarak yatkın bireylerde psikozun tetiklenmesine katkıda bulunabilir. Örneğin, belirli gen varyantlarına sahip kişiler, çevresel stresörlere karşı daha hassas olabilir.

Spesifik Genetik Faktörler

  • Dopamin reseptör genleri (örneğin, DRD2) ve dopamin taşıyıcı genleri, psikoz patofizyolojisinde önemli rol oynar.
  • COMT (katekol-O-metiltransferaz) geni gibi enzim kodlayan genler, nörotransmitter metabolizmasını etkileyerek psikotik semptomlara yatkınlık yaratabilir.
  • Nörogulin ve DISC1 gibi genler, nöral gelişim ve sinaptik plastisite ile bağlantılı olup psikoz riskiyle ilişkilendirilmiştir.

Sonuç ve Önemli Noktalar

Atipik psikozun genetik temeli vardır, ancak bu, tek genli bir kalıtım modelinden ziyade poligenik ve multifaktöriyeldir. Genetik testler henüz tanı veya tahmin için rutin klinik kullanıma girmemiştir. Araştırmalar, genetik ve çevresel risk faktörlerinin birleşiminin daha iyi anlaşılmasının, erken müdahale ve kişiselleştirilmiş tedavi stratejileri geliştirmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Hastalar ve aileleri için genetik danışmanlık, riskler ve yönetim seçenekleri hakkında bilgi sağlayabilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
İlk soruyu siz sormak istermisiniz?
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
Güncel
Dissosiyatif Belirtileri ve Tedavisi
Dissosiyatif Belirtileri ve Tedavisi
Güncel
Delüzyonel Bozukluk Belirtileri ve Tedavisi
Delüzyonel Bozukluk Belirtileri ve Tedavisi
Güncel
Sinir Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi
Sinir Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi