Bağımlılık

Bağımlılık, herhangi bir şeyin kişiye ve çevresine zarar vermesine rağmen kullanmaya devam etme durumudur. Bu durum alışkanlığın da ötesinde elinde olmadan ondan kopamam durumudur. Bağımlılık kişiye hem fiziksel olarak hem de ruhsal olarak olumsuz durumlar oluşturmaktadır. Bu durumların yanı sıra kişinin sosyal çevresine de verdiği zararlar ve çevresinden uzaklaşması gibi durumlarda bağımlılık faktörünün vermiş olduğu kötü sonuçların arasındadır. Bağımlılığın birçok çeşidi bulunmaktadır. Bu bağımlılık çeşitlerinden en yaygın olanları arasında sigara kullanımı, alkol kullanımı, uyuşturucu kullanımı, kumar, İnternet kullanımı ve kafein kullanımı gibi daha saymak ile bitiremeyeceğimiz birçok türler bu çeşitlerin arasına girmektedir. Bu tür bağımlılıklar öncelikle bir merak ile ya da bir seferlikten bir şey olmaz denilerek bir rahatlık hali ile başlanılmaktadır. Ancak zaman ile bu durum bir alışkanlığın ötesinde olmazsa olmazların arasına girerek artık kişiye elinde olmadan da olsa bu durum bir bağımlılık haline gelerek süreklilik kazanır. Bağımlılık durumunun oluşmasında kişisel ve çevresel etkenler ve durumlar etken olmaktadır.

Bağımlılık durumu ortaya birden çıkmaz bu durumun ortaya çıkmasında öncelikle alışkanlık evresi ve bu durumu anlamama etkenleri söz konusudur. Kişi ilk başta deneme amaçlı kullanmaya başlar daha sonra sosyalleşmek için kullanır son evrede ise bu durum kötü durumları ortaya çıkarır ve artık kişi tam olarak kopamaz o durumdan ve artık bağımlılık denilen evre ortaya çıkmaya başlar. Bağımlılık durumunu ortaya çıkmasında kişinin bu duruma bağlı kalmasında birçok etkenler söz konusu olabilir. Kişide yaş, cinsiyet, ailesel faktörler, çevresel faktörler, genetik durumları, davranış ve kişilik bozuklukları, kişilik özellikleri, ekonomik sorunlar, boşanmış olan aileler, psikolojik durumlar gibi daha saymak ile bitmeyecek kadar birçok etken bağımlılık durumunun ortaya çıkmasında bire bir ya da döngüsel olarak ortaya çıkmasına neden olabilecek etkenler arasındadır. Bağımlılık durumunun ortaya çıkmasında çevresel ve kişisel yani psikolojik etkenler neden olabilir. Bu nedenlerin içeriğini beraber inceleyelim;

• Kişisel etkenler, bağımlılık durumunun ortaya çıkma sebepleri arasında kişisel etkenler bir diğer adıyla da psikolojik etkenler neden olabilir. Bu bağımlığın ortaya çıkmasındaki etken kişinin ailesel olarak sorunlar yaşaması ya da kişinin ailesel olarak bir eksiklik içerisinde olması gibi durumlar kişiyi bu tür durumlara bağlayabilir. Kişi öncelikle psikolojik olarak kendini bu durum içinde olduğunun farkında olmayabilir ya da bir seferlik bir şey olmaz gibi bir düşüncesinden dolayı bu durum ile kendini avutabileceğini düşünür ve bu durum ortaya çıktığı zamanda artık kurtuluşu olmayacağına inanarak bırakmak için bir çaba sarf edemez. Kişi bu tür durumlar da kendini bu duruma bağlarken bazen de psikolojik olarak bir rahatsızlığı bulunduğu için de bu bağımlılık durumunun içinde kendini bulabilir. Mesela kişi psikolojik olarak bir eksiklik içinde hissediyor ve özentilik duygusu içinde bu duruma başlayabilir. Ancak bu durumun ciddiyetini far edemediği için bağımlılık haline geleceğini de düşünemeyebilir.
• Çevresel etkenler, bu tür bağımlılık durumunun ortaya çıkmasında kişi çevresel olarak etkilenerek bu tür durum ile karşılaşır. Kişinin sosyal çevresinde bu tür bağımlılık gibi durumu bulunan kişinin bulunması ve kişiyi de bu durumun içerisine sürüklemesi ile ortaya çıkabilecek bir durumdur. Kişi ilk zamanlar çevresindeki kişiler ile kullanmaya başlar ve sonradan bu durumun tam olarak içerisine girerek kurtulamayabilir ya da bu bağımlılık durumunun ortaya çıkmasında kişinin ailesel olarak sorunlarının olması ve bu durumun içerisine girmesi bu tür baskılar ile bu durum ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda kişi bazen bilinçsiz olarak kullanmaya başlar ancak zaman ile bu durum bağımlılık olarak devam eder.

Bağımlılık durumun ortaya çıkması durumunda kişi öncelikle bağımlı olduğu durum her ne ise ona ulaşmak için çok fazla çabalar. Bu kadar çabaladıktan sonra eğer bu duruma ulaşamamış ise kişide sinir durumu ortaya çıkar ve aşırı derecede tepki verir. Kişide bağırma, titreme, bayılma ya da baygınlık gibi durumlar ortaya çıkar. Bağımlılık durumun ortaya çıkmaması için kişi o tür şeylerden uzak durmalı ve kendine kısıtlamalar getirerek başka tür şeyler ile ilgilenerek bu durumu unutmaya çalışmalıdır. Eğer kişi artık bağımlılık durumu ile karşı karşıya kalmış ise hemen bir psikolojik tedavi altına girerek duruma göre ilaç tedavisi ya da terapi gibi durumlar ile bu durumdan kurtulmaya çalışmalıdır. Hem kendine hem de çevresine zarar vermeden bu durumdan kurtulmaya çalışmalıdır.