Şizofreni Nedir?Şizofreni, bireyin düşüncelerini, hareketlerini, duygu durumunu ve gerçeklik algısını bozan ciddi bir zihinsel rahatsızlıktır. Bu hastalık, bireyin toplumsal, akademik ve iş hayatında ve kişisel ilişkilerinde büyük sorunlara yol açabilir. Şizofreni ömür boyu süren bir rahatsızlık olup, uygun tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir. Yaygın kanının aksine, şizofreni bölünmüş kişilik (dissosiyatif kimlik bozukluğu) değildir. Şizofreni, bireyin neyin gerçek neyin hayal olduğunu ayırt edemediği, kişilik bütünlüğünü ve uyum gücünü geniş ölçüde yıkan bir psikozdur. Şizofreni hastaları, dünya onlar için kafa karıştırıcı görüntüler, düşünceler ve seslerle doluymuş gibi hissedebilirler. Bu hastalar bazen çok garip ve şok edici davranışlar sergileyebilirler. Şizofreni hastaları, gerçeklikle ilişkilerini kaybettiklerinde ani kişilik ve davranış değişiklikleri yaşarlar ve bu durum 'psikotik epizod' olarak adlandırılır. Şizofreni belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Bazı hastalar hayatlarında sadece bir kez psikotik kriz yaşarken, diğerleri birden fazla kriz geçirebilir. Bu krizler arasında hastalar normal bir yaşam sürebilirler. Şizofreni belirtileri, 'relaps' ve 'remisyon' olarak bilinen döngüler sırasında kötüleşebilir veya azalabilir. Bu hastalığın daha iyi anlaşılması için türlerinin de bilinmesi lazımdır. Şizofreni, beş ana sınıfa ayrılarak değerlendirilir: Ayrışmamış ŞizofreniBireyin semptomları paranoid, hebefrenik veya katatonik şizofreniye uymadığında bu tanı konur. Paranoid ŞizofreniBu tür hastalar, zulüm gördüklerini veya birileri tarafından cezalandırıldıklarını düşünürler. Ancak düşünceleri, konuşmaları ve duygusal ifadeleri genellikle normaldir. Hebefrenik ŞizofreniBu sınıftaki hastaların düşünceleri tutarsız ve karışıktır. Konuşmaları anlaşılmaz olabilir ve davranışları uygunsuz, duygusuz ve yüzeysel olabilir. Günlük yaşamlarında yemek yapma veya duş alma gibi becerilerde sıkıntı yaşayabilirler. Katatonik ŞizofreniBu türde fiziksel belirtiler ön plandadır. Katatonik şizofreni hastaları genellikle hareketsizdir ve çevrelerine tepki vermezler. Zaman zaman garip duruşlar sergileyebilir veya başkalarının söylediklerini tekrar edebilirler. Yetersiz beslenme, bitkinlik ve kendine zarar verme riski yüksektir. Rezidüel (Kalıntı) ŞizofreniBu türde şizofreni belirtileri şiddetini azaltmıştır. Halüsinasyonlar, delüzyonlar veya diğer hastalık belirtileri hala mevcuttur, ancak şizofreni tanısı konduğu zamanki kadar şiddetli değildir. Şizofreni BelirtileriŞizofreninin beceri ve kişilik değişikliklerini içeren birçok belirtisi vardır ve hastalar farklı zamanlarda değişik davranışlar sergileyebilir. Rahatsızlık kendini ilk kez gösterdiğinde belirtiler genellikle ani ve şiddetlidir. Şizofreni belirtileri üç ana sınıfta toplanabilir:
Pozitif BelirtilerBurada 'pozitif' terimi, iyi anlamında değil, şizofreni rahatsızlığı bulunmayan bireylerde görülmeyen belirgin belirtiler anlamında kullanılır. Bu belirtiler bazen 'psikotik belirtiler' olarak da adlandırılır ve başlıca delüzyonlar ve halüsinasyonlardır. DelüzyonGerçeğe dayanmayan, mantıklı açıklamalarla izah edilse bile kişinin vazgeçmediği garip inançlardır. HalüsinasyonGerçekte olmayan şeyleri görmek, tuhaf tatlar almak, garip sesler duymak, garip kokular hissetmek ve bedene dokunan bir şey olmadığı halde temas hissi gibi gerçek dışı algılardır. Dezorganize BelirtilerBu belirtiler, bireyin net olarak düşünme ve doğru tepki verme becerisinin olmamasını kapsar. Negatif BelirtilerNegatif belirtiler, şizofreni hastalarındaki normal davranışların eksikliğini yansıtır. Tedavide Kullanılan Yöntemlerİlaç TedavisiTedavide kullanılan ilaçlar 'antipsikotikler' olarak adlandırılır. Bu ilaçlar kesin çözüm değildir ve hastalığı ortadan kaldırmaz. Ancak delüzyonlar, halüsinasyonlar ve düşünme problemleri gibi belirtileri hafifletmeye yardımcı olur. Psikososyal Terapiİlaçlar ne kadar hastalığı hafifletse de, çeşitli psikososyal tedaviler ve rahatsızlıkla alakalı davranışsal, sosyal, mesleki ve psikolojik sorunlarda faydalı olabilir. Terapi yoluyla rahatsızlık belirtilerini kontrol etmeyi, erken uyarı belirtilerini fark etmeyi ve iyileşme eğilimi gösteren rahatsızlıkların tekrar şiddetlenmesini önleyici bir plan yapmayı öğrenebilirler. |
Merhabalar. Çok yakın bir arkadaşım yakon zamanda bana takıntılarından bahsetti. Şizofreni hastası olmaktan korkuyorum dedi. Eskisi gibi beynimi doğru kullanamıyorum ve çok unutuyorum dedi. Sizce şizofreni belirtileri nelerdir? Arkadaşım şizofreni olabilir mi?
Cevap yazMerhaba Berkan,
Arkadaşınızın yaşadığı belirtiler, şizofreni gibi ciddi bir ruh sağlığı sorununun belirtisi olabilir, ancak kesin bir teşhis koymak için bir uzmana başvurmak gerekiyor. Şizofreni belirtileri arasında halüsinasyonlar, sanrılar, düşünce bozuklukları ve sosyal işlevsellikte belirgin bozulma yer alır. Ancak, unutkanlık ve beyin fonksiyonlarındaki değişiklikler baska bir sorunun da belirtisi olabilir. Bu nedenle, arkadaşınızın bir ruh sağlığı uzmanına danışması en doğru adım olur. Destek olduğunuz için teşekkürler.
Merhabalar. Berkan bey ilk olarak şunu söylemeliyim ki şizofreni olmaktan korkan bir insan asla şizofren olmaz. Bu daha çok bir takıntı hastalığının bir belirtisidir. Şizofreni olan kişiler zaten şizofren olduklarını bilmezler, halisünasyon görürler, olmayan sesler duyarlar. Arkadaşınız şizofreni değil ancak takıntı hastalığı bulunmaktadır. Kısa süre içinde psikolojik tedavi alması gerekmektedir.