Algılanan stres düzeyini nasıl ölçebiliriz?

Algılanan stres, bireyin hayatındaki durumları ne ölçüde stresli olarak değerlendirdiğini ifade eder. Bu stres düzeyini ölçmek için psikolojide yaygın olarak kullanılan geçerli ve güvenilir ölçekler bulunmaktadır. En bilinen yöntem, Sheldon Cohen ve meslektaşları tarafından 1983 yılında geliştirilmiş olan Algılanan Stres Ölçeği'dir (Perceived Stress Scale - PSS). Bu ölçek, kişinin son bir ay içindeki stresli yaşam olaylarına nasıl tepki verdiğini değerlendirir.

ASÖ, 10, 14 veya 4 maddelik farklı versiyonlara sahiptir. En yaygın kullanılan 10 maddelik formudur. Katılımcılardan, son bir ay içindeki duygu ve düşüncelerini göz önünde bulundurarak aşağıdaki ifadelere ne sıklıkta katıldıklarını 5'li Likert ölçeği üzerinden derecelendirmeleri istenir:

• 0 - Hiçbir Zaman
• 1 - Nadiren
• 2 - Ara Sıra
• 3 - Oldukça Sık
• 4 - Çok Sık

Maddelerin puanları toplanarak toplam bir algılanan stres puanı elde edilir. Bazı maddeler olumlu, bazıları ise olumsuz ifadeler içerir ve olumlu maddeler ters kodlanır (yani, 0 puan 4, 1 puan 3 olarak değiştirilir). Toplam puan aralığı 0 ile 40 arasında değişir. Daha yüksek puanlar, daha yüksek bir algılanan stres düzeyine işaret eder. Puanlar genel olarak şu şekilde yorumlanabilir:

• 0-13: Düşük algılanan stres
• 14-26: Orta düzeyde algılanan stres
• 27-40: Yüksek algılanan stres

ASÖ'nün yanı sıra, algılanan stresi değerlendirmek için başka yöntemler de mevcuttur:

• Günlük Stres Değerlendirmesi: Bireylerden günlük olarak stres düzeylerini 1-10 arasında derecelendirmeleri istenebilir.
• Fizyolojik Ölçümler: Stresin fiziksel belirtilerini (kan basıncı, kalp atış hızı, kortizol seviyeleri) ölçmek için kullanılır, ancak bunlar doğrudan "algılanan" stresi ölçmez.
• Klinik Görüşmeler: Bir psikolog veya psikiyatr ile yapılan görüşmelerde stres düzeyi niteliksel olarak değerlendirilebilir.

Algılanan stres ölçümü, kişinin öznel değerlendirmesine dayanır ve teşhis koymak için tek başına yeterli değildir. Stres düzeyinizle ilgili endişeleriniz varsa, bir sağlık uzmanına danışmanız önemle tavsiye edilir. Bu ölçekler, genellikle araştırma veya kişisel farkındalık amacıyla kullanılır.