Kansızlık (Anemi) ve Panik Atak İlişkisi
Evet, kansızlık (anemi) panik atak benzeri belirtileri tetikleyebilir veya var olan panik atakları şiddetlendirebilir. Bu durumun fizyolojik ve psikolojik mekanizmaları vardır.
Kansızlığın Panik Atak Benzeri Belirtilere Yol Açma Nedenleri
- Oksijen Taşınmasında Azalma: Kansızlık, kanda oksijen taşıyan hemoglobin seviyesinin düşmesi demektir. Dokulara yeterli oksijen gitmediğinde vücut "tehlike" sinyali verir. Kalp, dokulara daha fazla kan pompalamak için hızlanır (taşikardi), nefes darlığı oluşur. Bu fiziksel belirtiler, panik atak sırasında yaşanan çarpıntı ve nefes alamama hissiyle benzerlik gösterir. Kişi bu belirtileri yanlış yorumlayarak "kalp krizi geçiriyorum" veya "ölüyorum" şeklinde düşünüp tam bir panik atağı tetikleyebilir.
- Beyin Fonksiyonlarında Değişiklik: Yetersiz oksijen, beynin işleyişini doğrudan etkiler. Özellikle beynin korku ve stres tepkilerini düzenleyen bölgeleri (amigdala gibi) hassaslaşır. Bu durum, kişiyi endişe ve paniğe daha yatkın hale getirir. Kansızlığa bağlı yorgunluk ve bitkinlik de stres eşiğini düşürerek panik atak olasılığını artırır.
- Fiziksel Stres ve Kaygı Döngüsü: Kansızlığa bağlı sürekli yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi ve konsantrasyon güçlüğü gibi belirtiler, kişinin günlük yaşam kalitesini düşürür. Bu durum, "Neden hep yorgunum?", "Bir hastalığım mı var?" gibi endişelere yol açar. Bu kaygılar zamanla birikerek panik atak için zemin hazırlayabilir.
- Sempatik Sinir Sisteminin Aşırı Aktivasyonu: Vücut oksijen eksikliğini bir tehdit olarak algıladığında, "savaş ya da kaç" tepkisinden sorumlu sempatik sinir sistemi devreye girer. Bu sistem adrenalin gibi hormonları salgılayarak kalp atışını hızlandırır, kasları gerer ve kişiyi alarm durumuna geçirir. Bu fizyolojik durum, bir panik atağın başlangıcıyla neredeyse aynıdır.
Ne Yapılmalı?
- Öncelikle bir doktora (Dahiliye veya Hematoloji) başvurarak kansızlık tanısı konmalı ve altta yatan neden (demir eksikliği, B12 vitamini eksikliği vb.) tedavi edilmelidir.
- Kansızlık tedavi edildiğinde, onunla ilişkili fiziksel belirtiler ve buna bağlı panik atak benzeri durumlar genellikle büyük ölçüde azalır veya kaybolur.
- Eğer panik atak belirtileri devam ediyorsa veya şiddetliyse, bir psikiyatri uzmanından da destek almak gerekir. Terapi (özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi) ve gerekirse ilaç tedavisi ile panik ataklar kontrol altına alınabilir.
Sonuç
Kansızlık, doğrudan bir panik atak nedeni olarak sınıflandırılmasa da, yarattığı fizyolojik stres ve fiziksel belirtiler nedeniyle panik atakları tetikleyebilen önemli bir faktördür. Vücudunuzun fiziksel ve ruhsal sinyallerini dikkate alarak her iki açıdan da profesyonel yardım almak en sağlıklı yoldur. |