Kronik Depresyon (Distimi) Belirtilerini Anlama ve Değerlendirme Yöntemleri
Kronik depresyon, tıbbi adıyla Distimi veya Kalıcı Depresif Bozukluk, uzun süreli ve genellikle daha hafif şiddette seyreden bir depresyon türüdür. Belirtilerin en az iki yıl (erişkinlerde) veya bir yıl (çocuk ve ergenlerde) devam etmesi beklenir. Kendi kendinize yapabileceğiniz testler yalnızca fikir verme amaçlıdır ve profesyonel bir teşhis yerine geçmez. İşte belirtileri değerlendirmek için bazı yöntemler:
1. Belirti Kontrol Listesi Kullanımı
Kendinizde aşağıdaki belirtilerin ne sıklıkla ve ne şiddette görüldüğünü not edin: - Günün büyük bölümünde kendini üzgün, boş veya umutsuz hissetmek
- İştah değişiklikleri (aşırı yeme veya iştah kaybı)
- Uyku düzeninde bozukluk (uykusuzluk veya aşırı uyuma)
- Enerji düşüklüğü ve sürekli yorgunluk hali
- Düşük öz saygı ve kendini değersiz hissetme
- Konsantrasyon güçlüğü ve karar vermede zorlanma
- Günlük aktivitelere ve hobiler olan ilginin azalması
- Sosyal ortamlardan uzaklaşma ve içe kapanma
- Geleceğe dair karamsarlık ve motivasyon eksikliği
2. Standartlaştırılmış Ölçekler (Online Testler)
Güvenilir kaynaklardan alınmış, bilimsel temelli anketler kullanabilirsiniz. Bunlar: - PHQ-9 (Hasta Sağlığı Anketi): Depresyon şiddetini ölçmek için yaygın kullanılan 9 soruluk bir testtir.
- Beck Depresyon Envanteri (BDI): Düşünce ve duyguları değerlendiren 21 maddelik bir ölçektir.
- Bu testleri psikiyatri kliniklerinin web sitelerinden veya güvenilir sağlık kuruluşlarından temin edebilirsiniz.
3. Günlük Tutma ve Kendi Kendini Gözlemleme
Duygu durumunuzu, enerji seviyenizi, uyku ve yeme alışkanlıklarınızı düzenli olarak kaydedin: - Her gün aynı saatte ruh halinizi 1-10 arası bir skalada değerlendirin.
- Stresli olaylar ve bunlara tepkilerinizi not alın.
- Bu kayıtlar, belirtilerin sürekliliğini ve şiddetini anlamanıza yardımcı olur.
4. Fiziksel Sağlık Kontrolleri
Bazı tıbbi durumlar (tiroit problemleri, vitamin eksiklikleri vb.) depresyon benzeri belirtilere neden olabilir: - Doktorunuza danışarak kan testleri yaptırın.
- Kronik ağrı veya diğer sürekli rahatsızlıklarınızı gözden geçirin.
5. Profesyonel Değerlendirme (En Önemli Adım)
Kendi kendine testler yeterli değildir; mutlaka bir uzmana başvurun: - Psikiyatri uzmanı veya klinik psikolog ile görüşün.
- DSM-5 kriterlerine göre kapsamlı bir değerlendirme yapılacaktır.
- Terapi seansları (Bilişsel Davranışçı Terapi gibi) ve gerekirse ilaç tedavisi önerilebilir.
Önemli Uyarılar:
- Kendi kendine teşhis koymaktan kaçının; bu yöntemler sadece ön bilgi amaçlıdır.
- Belirtiler hafif bile olsa, uzun süredir devam ediyorsa mutlaka profesyonel destek alın.
- Depresyon tedavi edilebilir bir durumdur ve doğru yardımla yaşam kalitenizi artırabilirsiniz.
Unutmayın, bu süreçte kendinize karşı sabırlı ve şefkatli olmak, yardım istemekten çekinmemek en sağlıklı yaklaşımdır. |