Ayak stres kırığı nasıl oluşur ve belirtileri nelerdir?

Ayak stres kırığı, genellikle tekrarlayan ve aşırı zorlayıcı aktiviteler sonucunda kemik üzerinde biriken mikroskobik çatlakların zamanla birleşmesiyle oluşan bir kemik hasarıdır. Normalde kemikler, dinlenme dönemlerinde kendini onarma kapasitesine sahiptir, ancak yoğun ve sürekli stres altında bu onarım mekanizması yetersiz kalır. Stres kırıkları genellikle şu şekilde gelişir:

• Tekrarlayan yüklemeler: Koşma, zıplama veya uzun süre ayakta durma gibi aktivitelerde ayak kemikleri sürekli baskıya maruz kalır.
• Ani artan aktivite: Alışık olunmayan bir egzersiz yoğunluğuna geçiş, kemiklerin adapte olamamasına neden olur.
• Yetersiz dinlenme: Kemik onarımı için yeterli dinlenme süresi tanınmazsa, mikro çatlaklar birleşerek stres kırığına dönüşür.
• Yanlış ayakkabı veya zemin: Uygun olmayan ayakkabılar veya sert zeminler, ayağa binen yükü artırarak riski yükseltir.
• Kemik yoğunluğu sorunları: Osteoporoz gibi durumlar kemikleri daha kırılgan hale getirebilir.

Stres kırıkları en sık ayak tarak kemiklerinde (metatarslar), topuk kemiğinde (kalkaneus) veya ayak bileği yakınındaki kemiklerde görülür. Sporcular, askerler veya yeni başlayan fitness tutkunları gibi gruplar daha yüksek risk altındadır.

Stres kırığının belirtileri genellikle hafif başlar ve zamanla şiddetlenir. İlk aşamada sadece aktivite sırasında hissedilen ağrı, dinlenmeyle geçebilir, ancak ilerledikçe kalıcı hale gelir. Başlıca belirtiler şunlardır:

• Ağrı: Aktiviteyle artan, dinlenmeyle azalan lokalize ağrı; ilerleyen durumlarda istirahatte bile devam edebilir.
• Şişlik: Etkilenen bölgede hafif şişlik ve hassasiyet oluşur.
• Hassasiyet: Kırık bölgesine dokunulduğunda veya baskı uygulandığında keskin bir ağrı hissedilir.
• Kızarıklık: İlerlemiş durumlarda ciltte kızarıklık görülebilir.
• Fonksiyon kaybı: Ağrı nedeniyle yürüme veya ayağa basmada zorluk yaşanabilir.

Belirtiler başlangıçta hafif olduğu için genellikle önemsenmez, ancak erken teşhis ve tedavi önemlidir. Ağrı devam ediyorsa, bir sağlık uzmanına başvurulmalı ve gerekirse görüntüleme yöntemleri (röntgen, MR) ile tanı konulmalıdır.